Click by Daphne Kurucusu Daphne Behar, sanatın hayatının hep bir yerlerinde olduğunu söylüyor. Kendini koleksiyonerden öte bir sanatsever olarak tanımlıyor ve koleksiyonerliğin çok uzun bir yolculuk olduğundan bahsediyor. Tetikleyici faktörünün merak olduğunu söyleyen Behar ile koleksiyonerliği üzerine sohbet ettik.
Röportaj: Burcu Dimili
Sanata dair hatırladığınız ilk anınız nedir? Sanatla nasıl tanıştınız?
Sanat sanki hayatımın hep bir yerinde bana dokunuyordu. Yurt dışı seyahatleri, içimdeki görsel dünyaya karşı olan hissettiğim aşk ve kayınpederimin sanata olan tutkusunu gözlemleme fırsatı, benim ilerlememde çok tetikleyici olmuştur.
Koleksiyonerlik serüveniniz ne zaman ve nasıl başladı?
Henüz kendimi koleksiyoner olarak tanımlamak için erken diye düşünüyorum fakat tutkulu bir sanatseverim diyebilirim. 🙂 Eşimle evlenmeden önce harika tatlı bir eve taşınmıştık ve masanın arka duvarına bir eser yapmıştım, senelerce kendimle çok gurur duydum ve bayılarak seyrettim. 🙂 Herhalde o zaman benim serüven alt yapımı hazırlıyordu ve bununla ilgili tüm yollar önüme çıktı.
İlk aldığınız eser hangisiydi? Eserde sizi yakalayan şey neydi?
Kesin emin olmasam da Ergin İnan sanırım. Renkleri ve tuvali palet gibi kullanması beni etkilemişti.
Koleksiyonerliğinizin arkasındaki ana motivasyon nedir? Koleksiyonunuzu oluştururken ve eser alırken nelere dikkat ediyorsunuz?
Sanatın estetik dilini ortaya çıkarmasını fark etmem, farklı renklerin ve dokuların, aynı duygularımız ve yaşadıklarımız gibi, biricik oluşuyla, kendimden bağımsız eseri okuma becerisi katmasıyla olmuştur. Benim için eseri nasıl okuduğum ve ne hissettiğim çok önemli.
Sanat çok uzun bir yolculuk, dünyayı dolaşmanın keşfetmenin başka bir şekli. Benim en tetikleyici faktörüm sanırım merak oluyor. Eserle aramda bir bağ hissediyorsam, onun oluşma hikâyesiyle kendi hissettiklerim arasında oluşan bağı merak ediyorum ve yaşıyorum.
Alırken ilk dikkat ettiğim unsur renk, duygu ve sanatçının hikâyesinin benimle uyumu. Aynı zamanda kesinlikten uzak, muğlak payı olan, hikâyesinde esneklik olan görsellerle uyuştuğumu gözlemledim.
Koleksiyonunuzda kaç eser yer alıyor? Seçkinizde hangi isimler var? Eserlerin dağılımı evin bölümlerine göre nasıl konumlanıyor? Örneğin salonunuzda, çalışma odanızda, yatak odanızda ya da çocuk odalarınızda hangi eserler yer alıyor?
Ruhumu besleyecek kadar eserim var ama ruhum hep aç. 🙂
İnci Eviner, Seçkin Pirim, Arik Levy, Mike Berg, Osman Dinç, Ansen, Seyhun Topuz, İrfan Önürmen, Fikret Mualla, Ergin İnan, Haluk Akakçe, Ali Atmaca, Can Dağarslan, Aras Seddihg, Murat Germen, Ayla Turan, Eti Behar, Bruno Catalano, Mehmet Ali Uysal, Daniel Knorr, Mahmut Aydın, Ali Şentürk. 🙂
Bence Magyarlaki, David Hockney, Bastiaan Woudt, Jake Michael Singer, Sylvie Mangaud, Ali Şentürk, Bubi, Ardan Özmenoğlu, Anke Eilergerhard, Erdil Yaşaroğlu, Daniele Sigalot, Ufuk Yılmaz, Wayne Maser, Tuncay Takmaz, Yasin Uysallar, Fatih Toker, Ahmet Doğu İpek, Ayça Telgeren, Zanele Muholi, Noemie Goudal.
Tüm eserler bence kendi yeri belli geliyorlar bu haneye. Eseri yerleştirdikten sonra o yerin öncesini hatırlamıyor oluyoruz, aidiyet dedikleri böyle bir şey, yerine ait doğuyor.
Bu eserlerden sizin için özel bir hikâyesi olan varsa anlatabilir misiniz?
Hepsinin biricik gelişi var; ama en çarpıcı olan yurt dışından ilk görüşte aşık olup sonrasında hikâyesini okuduğum ve ertesi gün gidip aldığım Bruno Catalano. 🙂 Fikir çok etkileyiciydi ve bana anında hitap etti, çarpıcı bulup tek kelimeyle tutulduğum bir anısı var.
Koleksiyonunuzu özetlemeniz gerekse nasıl anlatırdınız? Topladığınız belirli bir sanat türü var mı?
Topladığım sanat türlerini kendi karakter yapıma benzetiyorum; bir sabah çok modern uyanabileceğim gibi, bir akşam çok tutucu olabiliyorum. Her türden her telden eser alıyorum, tamamen dönemime ve ruhuma göre akıyor. Farklı dokularda olmalarına ve bir sanatçının tek eserini almaya dikkat ediyorum, seyredebilecek o kadar farklı ruh evime ve bizim ruhumuza yansıyabilecekken, çeşitliliği renklendirmeye çalışıyorum. Farklı malzemeler ve farklı sanatçılar beni cezbediyor. Sanatı kendi estetiği içinde düşünürken, estetik dilini ortaya çıkarmasını sağlayan her türe açık olduğumu fark ettim.
Evinizde sergilediğiniz eserlerin yerini sık sık değiştiriyor musunuz? Aldığınız eserlerle ne kadar süre birlikte yaşıyorsunuz ve ne sıklıkla ev-depo ya da odalar arası yerini değiştiriyorsunuz?
Sık sık yerlerini değiştiriyorum, depoda durmalarını pek sevmiyorum. Benimle beraber değişen zevkime ayak uydurup vazgeçebildiklerim oluyor. Eseri uyumaya bırakmak, kıymetlerini dondurmak gibi geliyor.
Koleksiyonunuzu oluştururken profesyonel destek alıyor musunuz? Ya da yakın çevrenizde görüşlerine saygı duyduğunuz, fikrini aldığınız birileri var mı?
Görüşlere saygı duyar, dinler, mutlaka kulak asarım ama profesyonel destek alma ihtiyacı henüz duymadım. Bu çok kişisel bir zevk gibi geliyor bana. Öğrenmeye ve kendimi geliştirmeye çok hevesliyim. Söyleşilere gidip sanatçıların hayat hikâyelerini, yolculuklarını dinlemeyi çok seviyorum.
Satın aldığınız sanat eserlerini nereden buluyorsunuz ve hangi eserleri alacağınıza nasıl karar veriyorsunuz?
Bununla ilgili zamanla çok yerinde bir çevre edindiğimi fark ettim. Eserleri gördüğüm zaman alıp almayacağımı aslında o ilk an biliyorum, bana herhangi bir duygu katıyorsa zaten üzerinde düşünmeye değer buluyorum.
Hangi galerileri, fuarları ya da platformları takip ediyorsunuz?
Platformlar: Artnet, Artsy, Philips, Sotheby’s. Fuarlar: Art Basel Basel, Frieze London ve New York, Art Paris, Miart, Art Brussels, The Armory. Galeriler: Galerist, Dirimart, Piartworks, Galeri Pill, Pilevnelli, Galeri Nev.
Dijitalleşme koleksiyonerlik anlayışınızı değiştirdi mi? Bir eseri online mecrada görüp alım yapıyor musunuz?
Dijitalleşme işin akışını kesinlikle çok kolaylaştırdı. Ancak ben dokunarak hissedebilen bir yapıdayım. Online mecralara çok bakıyorum ama sonrasında mutlaka eseri gözlerimle görmeliyim ki o bağı hissedip hissetmeyeceğimi anlayayım.
Dijitalle birlikte bir standartlaşma, popülist bir çoğalma ve doğal olarak da sıradanlaşma gelen alanlar da oldu; tek olan bir eseri çoğaltarak özgünlükten kurtarmış oluyor… Bunu da çok doğal görüyorum, çağımızın kaçınılmaz götürüsü olsa bile bazı hiç ilgisiz kesimlere bile sanatın ulaşmasını sağlıyor.
Eserin ardındaki sanatçıyla tanışmak sizin için ne kadar önemli?
Sanatçılarla tanışmak çok kıymetli, çok eğlenceli, işin iç yüzü, gerçek hikâyesi, değerinin oluşumunu, doğumunu dinlemek çok anlamlı geliyor. Her zaman sanatçıyla tanışmayı ve atölyesini ziyaret etmeyi arzu edenlerdenim.
Koleksiyonerliğe başladığınızdan beri zevkleriniz nasıl değişti? Sanat bilginiz nasıl gelişti ve güçlendi? Ayrıca o dönemden şimdiye sanat dünyasında nelerin değiştiğini düşünüyorsunuz?
Sanata olan sevgim ilgim ve merakımla zevklerimi daha iyi anlayabildim. Popülist olmayan yanımı sorgulayıp doyurabildiğim bir tarafım oldu. Sanat bilgim dünya görüşümle harmanlandı, sanat dünyası da hızla sanki beni adapte etmek için pratikleşti, daha ulaşılabilir daha yaygın oldu. Dünyayı gezme heyecanım yeni bir şehir görmekten çıkıp sanat galerilerini ve yeni eserleri keşfetmeyle birleşti.
Son aldığınız eser bilgisini bizimle paylaşabilir misiniz? Bu eserde sizi yakalayan şey neydi?
Noemie Goudal. Bu ara siyah beyaza çok takıldım. Bana çok güçlü ve net mesajlar veriyor siyah beyaz eserler. Ama Noemie’de sanatçının bakış acısı ve derin hikâyesi de beni çok etkiledi.
Koleksiyonunuzu sergilediğiniz zamanlar oluyor mu, bu konuda görüşleriniz neler?
Ben o kadar heyecan duyuyorum ki koleksyonerlerin eserlerine, sunum şekillerine ve arkasında yatan motivasyonlarını paylaşmayı çok seviyorum. Bu yüzden evimin son dekorasyonunu onları ön plana çıkaracak şekilde organize ettim. Sergi için bir planım yok, şimdilik evime gelenlerle bu keyfimi paylaşıyorum.
Okuyuculara Kolekta üzerinden yakın takibe alınacak sanatçılar önermenizi istesek hangi isimleri söylersiniz?
Nils Udo, Angele Etoundi Essamba, Bernar Venet, Stan Squirewell, Joseph Grau Garriga, Ann Gardner, Studio Drift, David Spriggsi, Alice Aycock, Lauren Fensterstock, Juliette Frescaline, Jake Michael Singer, Anselm Reyle, Zanele Muholi, Jasmin Franko, Anders Ruhwald, Alexandre benjamin Navet, Mehdi Georges Lahlou, Alex Katz, Gerardo Feldstein, Andreas Senoner, Alioune Diagne, Andrew Kudless, Rene Kilde, Julie About, Richard Deacon, Erwin Wurm, Tanabe Chikuunsai, Vinsent Ganivet, Michail Botnari, David altmejd, Daniel Firman, Kazuhi Tokawai, Jaime Hayon.
Henüz hiç eser almamış birine ya da genç koleksiyonerlere tavsiyeleriniz ne olurdu?
Öncelikle bir bütüne hizmet edecek açıyla bakmalarını, sürekliliği olacak bir yol olarak görmelerini önerebilirim. Tek seferlik bir heves onların ilerleme motivasyonlarını ellerinden alabilir, burada amaç hayat boyu size eşlik edecek eserlerle yürümeyi seçmek oluyor.
Ayrıca evdeki dekorasyonda, evin sahibini yansıtmasını, evin bir karakteri olmasını seviyorum. Bununla doğru orantılı sanat eserini alırken de sanatçısı, arkasındaki hikâyesi, eserin duygusu ve kendileriyle uyumuna bakmalarını öneririm. Tabii bir de bol bol gezin, bol bol okuyun ve dinleyin. Bildikçe, gezdikçe duygularınızla olan bağ bir anlam kazanıyor, dinledikçe anlıyor, anladıkça seviyorsunuz.
Sanat aracılığıyla yaş aldıkça ayrı bir dil meydana geliyor. Değişik platformlar, aynı ilgi alanında buluşan gruplar, sanatın vesile olduğu seyahatler, yaş ilerledikçe bir kültür fırsatı sunuyor.
Ayrıca yakın zamanlı başka projeleriniz varsa sizden dinlemek isteriz.
Yaratmaya devam etmek, enerjimi kendi dünyamı, ailemi ve günümü beslemekle geçirmek.
