Deniz Üster T E R R A N U L L I U S : Yerçekiminin Hasadı

Jeolojik, bilimsel ve antropolojik araştırmalarını kurgulayarak sanat pratiğiyle örüntüleyen Deniz Üster, .artSümer’deki ilk kişisel sergisiyle son döneme ait çalışmalarını izleyicilerle buluşturuyor.

Pratiğinde oyuncu bir yaklaşım izleyen Üster, uzay araştırmalarından yola çıkarak, Dünya'daki yaşamın ötesinde tasavvur edilecek bir adalet kavramını merkeze alan etik sorunsallar yaratır. Bu etik muammaların izleyicide yol açtığı ikirciklilik, eserlerindeki performatif yönü ortaya çıkarır. Bizi çoktürlülük yaklaşımlarını aşan bir birliktelik hayal etmeye davet eden Üster sadece mikroorganizmaları değil, sudan minerallere kadar tüm elementleri ve güçleri içeren bir çoğulluk düşler. Bu nedenle malzemeler ve süreçler Üster'in çalışmalarında özel bir önem taşır. Bilim kurguyu temel disiplini olarak kullanan sanatçının yarattığı bu çoğulcu anlatılarda, doğadaki kurgusal bir değişim alternatif toplumsal yapıların ve ekonomik sistemlerin temelini oluşturur.

Serginin üst başlığı olan T E R R A  N U L L I U S uluslararası hukukta hiçbir devlete ait olmayan, efendisi olmayan bir bölgedir ancak hukuki olarak işgal yoluyla elde edilebilir. Egemenlik doğanın sömürülmesiyle elde edilen mülkiyet haklarını ima eder. Terra Nullius, Yeni Dünya'nın Avrupa tarafından sömürgeleştirilmesini meşru kılmıştır. Bugün Batı Sahra'dan Antarktika'ya kadar, Dünya yüzeyiyle sınırlı olmayıp, yeraltından uzaya kadar uzanan sayısız Terra Nullius iddiası vardır. Uzayda ikinci bir yerleşik hayata geçişi ironiyle düşleyen Üster, gökcisimleri üzerinde işgal ve kaynakların tüketimini sözleşmelerle yasal hale getirme çabalarını Yerçekiminin Hasadı alt başlığı ile yorumlar.

İnşaat sektöründe kullanılan malzemeleri geleneksel el sanatları yöntemleriyle birleştirerek özel teknikler geliştirmiş olan sanatçı, bu sergide, heykellerinde kullanmak amacıyla belirli bir hafızaya sahip bazı özel nesnelerin peşine düşer. Bu nesneler ayın yörüngesinde tomurcuklanan bir fidanın yapraklarından, Nasa'nın Mars jeolojisine yakınlığı sebebiyle numune olarak örneklediği dünya taşlarına kadar uzanır ve katmanlanarak sanatçının öykülemesine eklemlenir. Cam fanuslar içinde ekosistemler yaratılır; dünyalaştırılmış (terraformed) bu ortamlarda üretim mekanizması ve iş gücü tanıdıktır. Gerek Üster’in çizimlerinde gerek yerleştirmelerinde ya da heykellerinde ‘su’ imgesi, işleri birbirine kenetleyen düğüm gibidir. Sanatçı, bu düğümlerin izini süren izleyiciyi yarattığı farklı ölçeklerin birlikteliğinde yersizleşmeye davet eder.