İpek Duben Soytarılar ve Melekler

İpek Duben’in Pi Artworks İstanbul’daki yeni kişisel sergisi Soytarılar ve Melekler, hakikat-sonrası çağa damgasını vuran aşırılıklar, paradokslar, ilahi mitler ve fantezilerin gerçekle karşılaşmasından yola çıkıyor.

“İnsaniyetin içinde bulunduğu hakikat-sonrası, gerçeklik-sonrası, inanç-sonrası durumu* izlerken kendimi ağlar ve güler halde buluyorum. Yaşamın içindeyim ve dışından izliyorum. Ne yapabilirim? Bu düşüncelerle alışkanlıklarıma devam ederken soytarıları ve melekleri düşündüm. Bize benzeyen ve benzemeyen, yakınımızda olan ve bizi uzaktan izleyen, normal dışı, marjinal özellikleriyle arafta kalan bu yaratıkların benim iyilik, doğruluk, alaycı ve eleştirel damarlarımı besleyen, şaşkınlık duygumu anlayan yaratıklar olduğunu hissettim. Seyrine daldığım dünyayı onlarla birlikte gezmeye karar verdim.”    – İpek Duben

Pi Artworks İstanbul kimlik, cinsiyet, göç ve hafıza konularındaki çalışmalarında çağdaş sanata getirdiği açılımlarla ulusal ve uluslararası alanda önemli bir yere sahip multidisipliner sanatçı İpek Duben’in yeni kişisel sergisi Soytarılar ve Melekler’i ağırlamaktan mutluluk duyar. 12 Mart ve 25 Nisan 2020 tarihleri arasında gerçekleşen sergi, dünyanın gittikçe çözülemez bir hal alan hakikat-sonrası, gerçeklik-sonrası ve inanç-sonrası olguları karşısında gerçeği inkar etmemeye dair bir öneri etrafında konumlanıyor. Soytarılar ve Melekler serisi sanatçının seyahatlerinde biriktirmiş olduğu ve dönüştürerek resimleştirdiği kartpostallardan oluşuyor. Bu çalışmalarda alay, ironi ve sorgulamayı temsil eden ‘soytarı’ ve de ilahi adalet elçisi görevleriyle doğruların ve yanlışların kaydını tutan, aynı zamanda saflığın temsili ‘melek’ arketip figürleri toplumsal işlevlerine atıfla yer alıyor.

İnsanlığın vazgeçilemez yaşamsal koşullarının artık güvence altında olmadığı yeni dünyada İpek Duben’in çalışmaları bu doğrultuda bir sosyal eleştiri yöneltmeyi ve umudu besleyecek bir farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Sergi aynı zamanda Duben’in önceki sergilerinde ele aldığı politik ve sosyal konuların yanı sıra dil, ikonografi ve materyal tercihlerinin devamında konumlanıyor. LoveGame (1998-2000) yerleştirmesinde kadın cinayetlerini, oyun ve aşk kavramlarıyla bir araya getirirken izleyiciyi sorgulamaya dahil etmek için kullanmaktan çekinmediği ironik dil yine Soytarılar ve Melekler’de kendini güçlü bir şekilde hissettiriyor. Thinking Garbage/Düşünen Çöpler’de (2005) Nancy Atakan ile beraber teknolojik devrimin insanları çöpleştirdiği, gereksiz atık durumuna ittiği problemden yola çıkan sanatçı, şimdi tüm insaniyetin varoluş sorunsalına odaklanıyor. Kartpostal materyali ise sanatçının What is a Turk? (2004) multimedya işinde olduğu gibi ırkçılık, etnik kimlikler üzerinden ayrımcılık aktarımı nesnesi olarak yer alıyor. Keruvların tüketim hezeyanına sürüklenerek bitap düştüğü, izleyiciyi, tüketim toplumunun masumiyeti nasıl bir yıkıma uğrattığı üzerine düşünmeye davet eden Children of Paradise (2000-2011) serisindeki keruv ikonografisi ise bu defa farklı bir şekilde ortaya çıkıyor. Soytarılar ve Melekler’de keruvlar yetişemedikleri olumsuz sosyal gerçeklikler ve bunları göremeyenler arasında şaşkınlıkla ve çaresizce koşturur halde bulunuyor.