Hakan Sorar Through the Skin

Düşünce, Görüntü, Beden

İ.S. 1. yy’da Roma'da Gaius Plinius Secondus, galerilerini kimi tasvir ettiğini bile bilmedikleri heykellerle dolduran koleksiyonculara kızar. Bu heykeller sırf sanat oldukları için oradadır. Değerli bilim insanı olan Plinius, muhafazakar düşünceye sahip olduğu için bir portreyi veya görseli her zaman sabit temsillerle kısıtlar. Ona göre; görüntünün mutlaka meşru bir insan veya Tanrı’yı içermesi gerekir. Asırlar öncesinden gelen bu yaklaşım hala varlığını korurken görsel düzenlemelere nasıl yaklaşmamız gerektiğine dair etik yaklaşımlara ihtiyacımız var. Dünya tıka basa temsillerle doluyken baş kaldırdığımız şeylerin kendisine dönüşme riskini taşıyoruz. Kaybolmuşluğun, belirsizliğin izlerini aramaya koyulduğumuzda bulduğumuz şeyleri sabitleştirme riskine kapılıyoruz. Hareket sahamızda bedenimizden başka bir şey yoksa bütün bu kargaşayla nasıl baş edeceğiz? Plinius'un Antik Roma'dan günümüze gelen perspektifiyle yol alamayacağımıza göre, görüntülerin biricikliği mevzusunu değerlendirmek bizler için önem teşkil ediyor. Tüm bu giriş esasında Hakan Sorar'ın çalışmaları için isabetli olabilir. Sanatçı, çektiği fotoğraflarda ve üzerinde çalıştığı dijital sahada, farklı insan bedenleri üzerine yoğunlaşıyor. Farklı beden formları, beden politikaları, normalleştirilen, estetize edilen beden şekilleri, kimlik olgusu ve bedenlerin biricikliği üzerine araştırmalar yapıyor. Üretimlerinde tenin yüzeyindeki kıllar, eller, kollar ayrıksı biçimlerde karşımıza çıkıyor. Akla ilk fırsatta Spinoza geliyor. Filozofun “Hiç kimse bir bedenin neler yapabileceğini bilemez.” cümlesi

öznelliğimizi vurgular. Hareket sahamız tekil olma özelliği taşır. Ama toplumsal alan, kimi yasaklara, engellere ve katı uygulamalara sahiptir. Mamafih hal-i pür melalimizin kesintisiz olarak politikayla dolup taştığını söylemeliyiz. İşte Sorar'ın görsel organizasyonu, böyle bir gerilim hattını dışa vurmakla kalmayıp aynı zamanda bedenlerin özgünlüğünü ortaya koymaya gayret ediyor. O halde sanatçının çalışmalarını üç farklı yaklaşımla inceleyebiliriz. İlkin, görsellerin düzeneğine ilişkin analize girişebiliriz. Gerek siyah beyaz fotoğraflar gerekse de dijital ortamda geliştirilen beden tasvirleri ya da parçaları estetik bir refleksle Sorar'ın dünyasında yeşeriyor. Sanatçı sabit görsellerle sınırlı kalmak yerine demokratik perspektifini çalıştırıyor ve tek tip beden formlarının ötesine geçiyor. İkinci yaklaşıma geldiğimizde, görsellerde zaman mevzusu ortaya çıkıyor. Hakan Sorar görsel düzeneklerine dair kendi zamanını yaratıyor. Yani bölünmüş, düz çizgi biçiminde, kuşaklarla sınırlanmış yüzeysel zaman algısını aşarak döngüsel hattı vurguluyor. Dijital çalışılan görüntülerde, sanal zaman kurgulanıyor. Fotoğraflarda her bakışta farklılaşan beden izleriyle karşılaşırken şimdiki zaman vurgusunun altı çiziliyor. Son olarak üçüncü yaklaşıma geldiğimizde, görsellerin anonim olduğunu görüyoruz. İşte bu durum çalışmaların temsiliyetini kırarken kendini ifade edemeyen, arafta kalmış, belirsizleştirilmiş bedenlerin su yüzüne çıkmasını sağlıyor. Üç yaklaşımla birlikte Sorar'ın görsellerinin düşündüğünü söylersek yanılmış olmayız. Böylelikle işlenen melez bedenlerin kimlikten azade tek bir noktada sıkışmadığını görüyoruz. "Düşünceli" sıfatını üstlenen görsel formlar, ışığını yitiren bedenlere gözünü dikiyor. Yani Hakan Sorar'ın eserleri, kolay kolay düşünmekten vazgeçmeyerek hepimizi kendimizi sorgulamaya çağırıyor.

İlker Cihan Biner

Sergiyi gezmek için tıklayın.