Polimeks Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve OMM Kurucusu koleksiyoner Erol Tabanca, genç sanatçıların üretimlerini takip etmeyi ve olabildiğince desteklemeyi önemsediğini söylüyor. OMM’un kurulma amacının koleksiyondaki eserleri daha fazla kişiyle paylaşmak olduğunu belirten Tabanca ile koleksiyonunun dinamiklerinden takip ettiği sanatçılara uzanan bir sohbet gerçekleştirdik.
Röportaj: Burcu Dimili
Sanata dair hatırladığınız ilk anınız nedir? Sanatla nasıl tanıştınız?
Sanata olan ilgim Ankara Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi’nde mimarlık eğitimine başladığımda ön plana çıktı diyebilirim. Mimarlık ve sanat aslında çok iç içe alanlar, birbirlerinden besleniyorlar. Galeri Nev’in şimdiki sahibi olan Haldun Dostoğlu da o zamanlar okulunu yeni bitirmişti ve ilk Galeri Nev’i Ankara’da açmıştı. Orayı ziyaret ederek sanatla yakınlık kurmaya başladım.
“Genç sanatçılara destek olabilmek ve sanatın sürdürülebilirliğini sağlamak benim için çok anlamlı”
Koleksiyonerlik serüveniniz ne zaman ve nasıl başladı? İlk aldığınız eser hangisiydi? Eserde sizi yakalayan şey neydi?
Yaklaşık 20 yıl önce bir arkadaşımla birlikte bir müzayedeye gittim. Başlangıçta niyetim olmasa da orada gördüğüm küçük bir yağlı boya tabloyu çok beğendim ve eseri satın aldım. İşte o tablo benim koleksiyonumun ilk parçası oldu. Sonrasında sanatla ilgili daha fazla okudum, gezip gördüm ve koleksiyonu çağdaş sanat üzerine geliştirdik. Çünkü sanatçıyı ve üretimini desteklemek, genç sanatçılara destek olabilmek ve sanatın sürdürülebilirliğini sağlamak benim için çok anlamlı.
“Benim için eserin ‘emek-yoğun’ olması cezbedici”
Koleksiyonerliğinizin arkasındaki ana motivasyon nedir? Koleksiyonunuzu oluştururken ve eser alırken nelere dikkat ediyorsunuz?
Genç sanatçıların üretimlerini takip etmeyi ve olabildiğince desteklemeyi önemsiyorum. Bunun yanı sıra benim için eserin “emek-yoğun” olması cezbedici. Bir de sanatın beni heyecanlandıran, zekice bir tarafının olması; bu bağlamda akıllıca yapılmış işler hoşuma gidiyor.
Koleksiyonunuzda kaç eser yer alıyor? Seçkinizde hangi isimler var? Eserlerin dağılımı evin bölümlerine göre nasıl konumlanıyor? Örneğin salonunuzda, çalışma odanızda ya da yatak odanızda hangi eserler yer alıyor?
Koleksiyonumuzda çok sayıda eser, var tam olarak rakam veremiyorum. Evin her alanında eserler mevcut. Ahmet Doğu İpek, Ferruh Başağa, Daron Muradian, Murat Pulat, Hüsamettin Koçan, Fikret Mualla, Mehmet Güleryüz, Nermin Er, Erol Akyavaş, Bilge Alkor, Tayfun Erdoğmuş, Seyhun Topuz, Armen Gevorgian, Alfred Haberpointner, Gözde İlkin, İlhan Koman, Alev Ebuzziya, Mübin Orhon’un çalışmaları yer alıyor.
Bu eserlerden sizin için özel bir hikâyesi olan varsa anlatabilir misiniz?
Bir esere alıcı olduktan ancak 11 yıl sonra kavuştum. Eseri almak istediğimde sanatçı eseri satmak için gönlünün hazır olmadığını söylemişti. Ben de ne zaman satmak istersen bana haber ver demiştim. 11 yıl sonra beni arayıp eseri size satmak istiyorum dedi ve alım yaptım.
Koleksiyonunuzu özetlemeniz gerekse nasıl anlatırdınız? Topladığınız belirli bir sanat türü var mı?
Koleksiyonumun odağında Türkiye sanatı var. 1950 sonrasından başlayıp günümüze uzanan bir seçki yer alıyor. Son 7-8 senedir ağırlıklı olarak genç sanatçıların çalışmalarına yöneldim. Daha önce de belirttiğim gibi “emek-yoğun” diye tabir ettiğim, sanatçının iz düşümünü hissettiğim çalışmalara ayrı bir ilgim var.
“Depolamaktan ziyade paylaşmayı tercih ediyorum”
Evinizde sergilediğiniz eserlerin yerini sık sık değiştiriyor musunuz? Aldığınız eserlerle ne kadar süre birlikte yaşıyorsunuz ve ne sıklıkla ev-depo ya da odalar arası yerini değiştiriyorsunuz?
Şu ana kadar alımını yaptığım hiçbir eserden ayrılmadım ancak tabii ki farklı yerlerde sergilenip muhafaza ediliyorlar. Yaşam alanlarımızda sık olmamakla birlikte eserleri değiştirdiğimiz oluyor. Hepsini izlemekten keyif alıyoruz. Depolamaktan ziyade paylaşmayı tercih ediyorum ve zaten birçoğu OMM’da ziyaretçi ile buluşuyorlar.
Koleksiyonunuzu oluştururken profesyonel destek alıyor musunuz? Ya da yakın çevrenizde görüşlerine saygı duyduğunuz, fikrini aldığınız birileri var mı?
Birkaç sene öncesine kadar yurt dışında çok fazla vakit geçirdiğim için ön çalışmaları benim yerime Defne Casaretto yapıyordu. Ben inceliyordum ve ikimiz de beğenirsek eseri alıyorduk. Şimdi de benzer şekilde ilerliyoruz. Bundan önceki dönem ise bilinçli seçimlere dayanmıyordu; yalnızca beğendiklerimi alıyordum. Zaman içinde, bu alanda bilgili insanlarla konuşma olanağı buldukça yaptığımın aslında yanlış olmadığını; beğendiğim bir eseri almanın da gayet geçerli bir yol olduğunu anladım.
“Satın alacağım eserle bir bağ kurmam mühim”
Satın aldığınız sanat eserlerini nereden buluyorsunuz ve hangi eserleri alacağınıza nasıl karar veriyorsunuz?
Önceliğim galeriler daha sonra fuar ve müzayedeler. Sanatçılarla birebir temas kurmayı çok önemsiyorum. Satın alacağım eserle bir bağ kurmam mühim, ilk kriterim bu olur. Bende bir duygu uyandırıyorsa, benim için anlamlıysa koleksiyona dahil etme isteği duyarım.
Hangi galerileri, fuarları ya da platformları takip ediyorsunuz?
Contemporary İstanbul, Art Basel, Frieze gibi fuarları takip etmeye çalışıyorum. Ayrıca genç jenerasyonun nabzını tutmak için Mamut Art Project ve BASE’e göz atıyorum. Türkiye’deki galerilerin tamamını takip ediyorum, yurt dışında White-cube, Ropac, Zwirner, Lelong gibi galeriler, müzeler ve bulunduğum bölgedeki galeri ve sanat merkezlerini, antikacıları mutlaka ziyaret ederim.
Dijitalleşme koleksiyonerlik anlayışınızı değiştirdi mi? Bir eseri online mecrada görüp alım yapıyor musunuz?
Dijital platformlarla ilgiliyim. Kolekta, Artsy gibi mecralardan eserleri ve sanat üzerine yazılanları takip ediyorum. Henüz online bir alım yapmadım ama bu olmayacağı anlamına gelmez. Yine de eserle yan yana gelmek başka bir duygu ve önceliğim yakından görmek olur. Fakat dijital platformlardan eserini beğendiğim ve takibe aldığım sanatçılar da var.
“Eserin yaratıcısı ile tanışmak o esere bambaşka anlamlar katabiliyor”
Eserin ardındaki sanatçıyla tanışmak sizin için ne kadar önemli?
Eserin yaratıcısı ile tanışmak o esere bambaşka anlamlar katabiliyor. Sizin daha önce fark etmediğiniz bir detay ya da bilmediğiniz bir hikâye açığa çıktığında yepyeni bir perspektiften bakabiliyorsunuz. Bu nedenle bence eserin sanatçısıyla tanışmak, eseri ondan dinlemek çok kıymetli.
Koleksiyonerliğe başladığınızdan beri zevkleriniz nasıl değişti? Sanat bilginiz nasıl gelişti ve güçlendi?
İnsanın sanata olan yaklaşımı yıllar içinde ziyaret ettiği sergiler, gezdiği kurumlar, atölyeler, sohbetler ve okumalarla zenginleşip değişiyor. Başlarda zamanımın yetersiz olmasından ötürü daha çok bir mecra üzerinden alımlarımı yaparken, şimdilerde vaktimin sanatla olan kısmını daha zengin tutmaya çalışıyorum. Son dönemlerde çağdaş sanatın farklı disiplinlerini daha sıkı takip ediyor, Türkiye’de ve dünyadaki güncel gelişmeleri izlemeye çalışıyorum.
Geçmişten günümüze sanat dünyasında ne değişti?
Çağdaş sanata yapılan yatırımların gelişip büyüdüğünü, yeni eklenen kurumları, sanatçılarımızın uluslararası görünürlüğünün arttığını sevinerek söyleyebilirim. Genç sanatçılarımızın yurt dışında önemli kurumlarda sergiler açması, usta isimlerin önemli müze koleksiyonlarında yer bulması çok kıymetli. Gülsün Karamustafa yakın zamanda çok önemli bir ödül aldı. MoMA, Tate, Metropolitan gibi sanatın dünyadaki önemli büyük kurumlarının koleksiyonuna kazandırılan sanatçılarımızın eserleri… Bu gelişmeler gurur verici. Sayısı az olan müzelerimizdeki artış ve dahası artık İstanbul dışında çağdaş sanat platformlarının olması çok kıymetli gelişmeler.
Son aldığınız eser bilgisini bizimle paylaşabilir misiniz? Bu eserde sizi yakalayan şey neydi?
En son Mamut Art Project kapsamında sergilenen bir eseri koleksiyona dahil ettik. Genç sanatçı Yağmur Çalış imzalı ahşap ve kâğıttan üretilmiş çalışmanın doğal materyallerle yapılmış olması ve doğa ile olan bağı beni etkiledi.
“OMM’un kurulma amacı koleksiyondaki eserleri daha fazla kişiyle paylaşmaktı”
Koleksiyonunuzda yer alan bazı eserleri OMM – Odunpazarı Modern Müze’de sergiliyorsunuz, bu konuda görüşleriniz neler, müze açıldıktan sonra koleksiyonunuza bakış açınızda değişen bir şey oldu mu?
OMM’un kurulma amacı koleksiyondaki eserleri daha fazla kişiyle paylaşmaktı. Benim etkilendiğim, beslendiğim, ilham aldığım eserlerin ziyaretçilerimizde de yeni ufuklar açmasını diledik. Bu dileğimizin gerçekleştiğini de görüyoruz. İlk sergimiz “Vuslat”, tamamen koleksiyondan eserlerle kurgulanan bir sergiydi ve büyük ilgi gördü. Benim kendi zevklerime göre aldığım eserlerin binlerce insan üzerinde de etki bıraktığını görmek mutluluk verici elbette. Şimdi koleksiyona bir eser dahil ederken bu eseri nice insanla paylaşmanın hayalini kurarak hareket ediyorum.
Okuyuculara Kolekta üzerinden yakın takibe alınacak sanatçılar önermenizi istesek hangi isimleri söylersiniz? Son dönemde takip ettiğiniz sanatçılar kimler?
Beğendiğim ve takip ettiğim isimlerden bazıları Elif Uras, Ayça Telgeren, Burcu Yağcıoğlu, Erinç Seymen, Yağız Özgen, Can İncekara, Roman Babakhanian, Erol Eskici.
Henüz hiç eser almamış birine ya da genç koleksiyonerlere tavsiyeleriniz ne olurdu?
Mutlaka beğendikleri eseri alsınlar; beğenmedikleri hiçbir şeyi ticari kaygılarla almamalarını öneririm. Ayrıca genç sanatçıları iyice araştırmalılar. Burada sürekliliği olacak sanatçıları bulmak önemli. Bir de kendilerine danışmanlık yapabilecek, dürüst ve samimi buldukları insanlardan bilgi almalarında büyük yarar olduğunu düşünüyorum. Bu tür bilgileri yayınlar aracılığıyla takip etmeleri de çok fayda sağlar.
Ayrıca yakın zamanlı başka projeleriniz varsa sizden dinlemek isteriz.
Bodrum’da eski bir at çiftliğini “art farm” hâline getirmeyi planlıyoruz. Burada usta sanatçılarla genç sanatçıları buluşturmayı arzu ediyoruz. Önümüzdeki dönemde sanatçılarla daha çok bir arada olmamızın yolu bu projeden geçebilir.
Ayrıca bazı dostlarımızla Büyükada’yı bir sanat adasına dönüştürmek istiyoruz. Adadaki farklı mekânları yeniden hayata kazandırarak buralarda kültür sanat faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik planlarımız bulunuyor.
